จัดลำดับความสำคัญเชิงกลยุทธ์ให้กับธุรกิจด้วย MoSCoW Framework

ในการดำเนินโครงการ (Project) งาน (Task) หรือการวางแผนเชิงกลยุทธ์ (Strategic Planning) ใดๆก็ตาม การจัดลำดับความสำคัญเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก เมื่อคุณจำเป็นต้องใช้ทรัพยากร เช่น เวลา งบประมาณ และกำลังคนที่มีอยู่อย่างจำกัด ทีมงานของคุณจำเป็นต้องมีวิธีที่เป็นระบบในการตัดสินใจว่า อะไรสำคัญอย่างแท้จริงและอะไรที่สามารถรอได้ และหนึ่งในกรอบการทำงานที่มีประสิทธิภาพและใช้กันอย่างแพร่หลายสำหรับเรื่องนี้ คือ วิธีการจัดลำดับความสำคัญแบบ MoSCoW ที่ผมจะมาอธิบายให้ผู้อ่านเข้าใจกันในบทความนี้ครับ

รู้จัก MoSCoW Framework กับการจัดลำดับความสำคัญ

MoSCoW Framework หรืออาจเรียกว่า MoSCoW Prioritization ถูกพัฒนาขึ้นโดย Dai Clegg ในช่วงปี 1990 ขณะที่เขาทำงานอยู่ที่บริษัท Oracle โดยเดิมที Framework นี้ ถูกสร้างขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาแอปพลิเคชันอย่างรวดเร็ว (Rapid Application Development – RAD) และแนวทางการพัฒนาแบบพลวัตของระบบ (Dynamic Systems Development Method – DSDM) ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อเร่งการพัฒนาซอฟต์แวร์โดยทำให้มั่นใจว่า มีการจัดลำดับความสำคัญของข้อกำหนดที่ชัดเจน

และเมื่อเวลาผ่านไปประสิทธิภาพของ MoSCoW Framework ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ที่นอกเหนือจากการพัฒนาซอฟต์แวร์ไปสู่การจัดการโครงการ (Project Management) กลยุทธ์ทางธุรกิจ (Business Strategy) การตลาด (Marketing) การพัฒนาผลิตภัณฑ์ (Product Development) และแม้แต่การเพิ่มผลผลิตส่วนบุคคล (Productivity)

MoSCoW เป็นคำย่อที่มาจาก

• M – ต้องมี (Must have)
• S – ควรมี (Should have)
• C – อาจมี (Could have)
• W – จะไม่มี (ในครั้งนี้) (Won’t have – this time)

กรอบการทำงานนี้ได้รับการออกแบบมา เพื่อช่วยให้ทีมและบุคคลทั่วไป สามารถจัดหมวดหมู่ข้อกำหนด หรือภารกิจตามความสำคัญได้อย่างชัดเจน โดยจะแยกองค์ประกอบที่สำคัญ ออกจากองค์ประกอบที่ปรารถนาจะมี เพื่อให้มั่นใจว่าความต้องการที่สำคัญที่สุดได้รับการตอบสนอง ก่อนที่จะดำเนินการกับรายการที่มีความสำคัญน้อยกว่า โดยตัวอักษร “o” นั้นเป็นเพียงเพื่อให้คำย่อสามารถออกเสียงได้ (ไม่ได้มีการย่อมาจากสิ่งใด) โดยมีรายละเอียด ดังนี้

1. M – ต้องมี (Must have)

• ข้อกำหนดที่ไม่สามารถต่อรองได้
• หากไม่มีสิ่งเหล่านี้โครงการหรืองานต่างๆจะถือว่าล้มเหลว
• สิ่งที่ “ต้องมี” มักจะเกี่ยวข้องกับฟังก์ชันการทำงานที่สำคัญ ข้อกำหนดด้านกฎระเบียบ หรือความต้องการหลักทางธุรกิจ

เช่น ในแอปพลิเคชันธนาคารบนมือถือ เรื่องความสามารถในการเข้าสู่ระบบอย่างปลอดภัย ถือเป็นสิ่งที่ “ต้องมี” เพราะเป็นสิ่งที่จำเป็นขั้นต่ำ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ใช้งานได้และเป็นที่ยอมรับ

---

2. S – ควรมี (Should have)

• มีความสำคัญแต่ไม่ถึงกับเป็นสิ่งจำเป็น สำหรับการเปิดตัวหรือความสำเร็จในทันที
• สิ่งเหล่านี้เพิ่มคุณค่าอย่างมากและช่วยปรับปรุงประสบการณ์ แต่โครงการยังคงสามารถทำงานได้ โดยไม่มีสิ่งเหล่านี้เป็นการชั่วคราว
• สิ่งที่ “ควรมี” อาจถูกเลื่อนออกไปได้ หากมีข้อจำกัดด้านกำหนดเวลาหรืองบประมาณ แต่ควรได้รับการดำเนินการในภายหลัง

เช่น ในแอปพลิเคชันธนาคารเดิม การเข้าสู่ระบบด้วยลายนิ้วมืออาจเป็นสิ่งที่ “ควรมี” หากระบบการเข้าสู่ระบบพื้นฐานทำงานได้อย่างปลอดภัยอยู่แล้ว

---

3. C – อาจมี (Could have)

• คุณสมบัติที่ “มีไว้ก็ดี”
• ช่วยปรับปรุงความพึงพอใจของผู้ใช้หรือเพิ่มลูกเล่นพิเศษ แต่มีผลกระทบน้อยกว่าหากละเว้นไป
• หากมีเวลาหรือฝบประมาณเหลือ สิ่งที่ “อาจมี” สามารถถูกรวมเข้าไปได้ แต่จะเป็นสิ่งแรกที่จะถูกตัดออกหากทรัพยากรหมดเสียก่อน

เช่น การทักทายแบบเฉพาะบุคคล หรือธีมของแอปที่ปรับแต่งได้ อาจถูกมองว่าเป็นสิ่งที่ “อาจมี” ในแอปธนาคาร

---

4. W – จะไม่มี (ในครั้งนี้) (Won’t have – this time)

• ไม่ได้หมายความว่า “จะไม่มีเลย” แต่หมายถึง “ไม่ใช่สำหรับระยะนี้หรือเวอร์ชันนี้”
• สิ่งที่ “จะไม่มี” คือ สิ่งที่ตกลงกันว่าจะไม่รวมอยู่ในกำหนดเวลาของโครงการปัจจุบัน
• สิ่งเหล่านี้สามารถนำมาพิจารณาใหม่ สำหรับการอัปเดตในอนาคต หรือโครงการในอนาคตได้

เช่น การรวมกระเป๋าเงินดิจิทัลแบบเข้ารหัสลับ ให้เข้ากับแอปธนาคารอาจเป็นสิ่งที่ “จะไม่มี” ในตอนนี้

ตัวอย่างการเปิดตัว Food Delivery Application (Version 1.0)

คุณคือผู้จัดการผลิตภัณฑ์ของบริษัทสตาร์ทอัพด้าน Food Delivery โดยคุณมีเวลาจำกัดเพียงแค่ 8 สัปดาห์ และมีงบประมาณที่แน่นอนสำหรับการเปิดตัวผลิตภัณฑ์ ที่ใช้งานได้จริงขั้นต่ำ (Minimum Viable Product – MVP) เป้าหมายของคุณ คือ การนำแอปฯที่ใช้งานได้จริงไปสู่มือผู้ใช้โดยเร็วที่สุด เพื่อตรวจสอบแนวคิด รวบรวมข้อเสนอแนะ และพัฒนาต่อในระยะต่อไป คุณได้มีการประชุมกับทีมและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และเริ่มจัดลำดับความสำคัญ ของคุณสมบัติของแอปฯโดยใช้วิธี MoSCoW ดังนี้

✅ M – ต้องมี (Must have)

คุณสมบัติที่ไม่สามารถต่อรองได้ หากไม่มีสิ่งเหล่านี้ แอปฯจะไม่สามารถทำงานได้

• หน้ายืนยันคำสั่งซื้อและใบเสร็จรับเงิน
• การลงทะเบียนและเข้าสู่ระบบของผู้ใช้
• การเรียกดูรายชื่อร้านอาหารและเมนูอาหาร
• การเพิ่มสินค้าลงในตะกร้าและทำการสั่งซื้อ
• การติดตามคำสั่งซื้อแบบเรียลไทม์
• การรวมระบบชำระเงิน (บัตรเครดิต/เดบิต การชำระเงินผ่านมือถือ)

---

🟡 S – ควรมี (Should have)

คุณสมบัติที่สำคัญและมีคุณค่าสูง ซึ่งช่วยปรับปรุงประสบการณ์ แต่ไม่มีความจำเป็นสำหรับการเปิดตัว

• ค้นหาและคัดกรองตามประเภทอาหาร ราคา หรือคะแนน
• ระบบให้คะแนนและรีวิวร้านอาหาร
• ระบบรหัสส่วนลดโปรโมชั่น
• Live Chat กับพนักงานส่งอาหาร
• การบันทึกที่อยู่สำหรับการจัดส่งหลายแห่ง

---

🟢 C – อาจมี (Could have)

คุณสมบัติที่ “มีไว้ก็ดี” มีผลกระทบน้อย และสามารถรอจนถึงการอัปเดตครั้งต่อไปได้

• โหมดการปรับพื้นหลังหน้าจอเป็นสีดำ (Dark mode UI)
• คำแนะนำส่วนบุคคลตามประวัติการสั่งซื้อ
• ตัวติดตามคะแนนสะสมของโปรแกรมสมาชิก
• การเข้าสู่ระบบด้วยโซเชียลมีเดีย (Facebook/Google)
• ป้ายรางวัลในเกมสำหรับผู้ใช้ (เช่น “นักชิมยอดเยี่ยมประจำเดือน”

---

🔴 W – จะไม่มี (ในครั้งนี้) (Won’t have – this time)

คุณสมบัติที่ตกลงกันว่าจะไม่ได้รับการพัฒนาในรุ่นนี้ แต่อาจมีในรุ่นอนาคต

• โฆษณา “In-app video” สำหรับคูปองส่วนลด
• ระบบการจัดส่งด้วยโดรน
• ฟีเจอร์การสั่งซื้อแบบกลุ่ม/แบ่งจ่าย
• ระบบสำหรับร้านอาหารใหม่ (B2B Portal)
• บริการจองโต๊ะสำหรับทานที่ร้าน

---

ความแตกต่างระหว่าง MoSCoW Framework vs. Time Management Matrix

ที่ผมเอาหัวข้อนี้มาสรุปให้ผู้อ่านเห็น ก็เนื่องจากว่ามันมีอยู่อีก Matrix หนึ่งที่เป็นเรื่องเกี่ยวกับการจัดลำดับความสำคัญ ที่ชื่อว่า Time Management Matrix ซึ่งมีความคล้ายกันกับ MoSCoW Framework ผมเลยอยากสรุปให้เห็นถึงความคล้ายและความแตกต่างให้เห็นกันครับ

วิธีการจัดลำดับความสำคัญแบบ MoSCoW Framework และตารางการจัดการเวลา (Time Management Matrix) เป็นเครื่องมือช่วยในการตัดสินใจทั้งคู่ แต่มีวัตถุประสงค์ในการใช้งานที่แตกต่างกันอย่างมาก ในทางปฏิบัติ MoSCoW Framework ถูกใช้เป็นหลักในการจัดการโครงการและผลิตภัณฑ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในทีมที่ทำงานแบบ Agile หรือพัฒนาซอฟต์แวร์ เพื่อช่วยจัดลำดับความสำคัญของข้อกำหนด คุณสมบัติ หรือสิ่งที่ต้องส่งมอบ ที่แบ่งประเภทงานออกเป็น 4 ระดับ ได้แก่ ต้องมี (Must Have) ควรมี (Should Have) อาจมี (Could Have) และจะไม่มี (Won’t Have) แนวทางนี้มีประโยชน์เมื่อจัดการทรัพยากร กำหนดเวลา และความคาดหวัง ระหว่างผู้มีส่วนได้ส่วนเสียและนักพัฒนา

ในทางตรงกันข้าม ตารางการจัดการเวลาหรือที่รู้จักกันในชื่อ Time Management Matrix มุ่งเน้นไปที่ประสิทธิภาพการทำงานส่วนบุคคลและการใช้เวลาอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเป็นการจำแนกงานตามความเร่งด่วน และความสำคัญออกเป็น 4 ช่อง (Quadrant) ได้แก่ เร่งด่วนและสำคัญ (Urgent and Important) ไม่เร่งด่วนแต่สำคัญ (Not Urgent but Important) เร่งด่วนแต่ไม่สำคัญ (Urgent but Not Important) และไม่เร่งด่วนและไม่สำคัญ (Not Urgent and Not Important) ตารางนี้ช่วยให้บุคคลทั่วไปไม่ว่าจะเป็นผู้จัดการ นักเรียน และผู้เชี่ยวชาญ ตัดสินใจว่าควรจะมุ่งเน้นไปที่อะไรในแต่ละวัน และหลีกเลี่ยงการตอบสนองต่อกิจกรรมที่ไม่จำเป็น

---

ในโลกที่เต็มไปด้วยไอเดียที่ไร้ขีดจำกัด แต่ในความเป็นจริงแล้วเรามีทรัพยากรอยู่อย่างจำกัด วิธีการจัดลำดับความสำคัญแบบ MoSCoW จะช่วยนำเสนอแนวทางที่ชัดเจน เพื่อมุ่งเน้นความพยายามในตัดสินใจที่ยากลำบาก ที่สามารถเปลี่ยนแปลงวิธีที่คุณเข้าถึงการจัดลำดับความสำคัญได้อย่างแท้จริงนั่นเอง

---